Küresel ve ulusal sendikal hareketin uzun süredir yürüttüğü kampanyaya rağmen, sendika karşıtı yeni yasa temel haklarda hiçbir köklü değişiklik yapılmadan parlamentodan geçti. Yeni yasanın Cumhurbaşkanı'nın onayından geçmesi gerekiyor. IndustriALL Küresel Sendika'nın da içinde yer aldığı küresel sendikalar, Cumhurbaşkanı'nın yasayı veto etmesini bekleyen Türkiye sendikalarını destekliyor.

Yeni “Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu” yürürlükteki bireysel ve toplu çalışma ilişkileri sisteminin ana yapısını koruyor.

Toplu sözleşme yetki sürecinde işkolu barajları korunuyor. Yürürlükteki sisteme göre, işkolundaki toplam işgücünün yüzde 10'u olarak öngörülen baraj yüzde 3'e indirilmiş olsa da, işkollarının birleştirilmesi nedeniyle bir dizi sendika yetkisini kaybedecek.

Barajlar örgütlenmeyi engelliyor

Yeni yasayla birlikte 28 olan işkolu sayısı 20'ye indiriliyor. IndustriALL Küresel Sendika üyesi örgütler açısından, tekstil, giyim ve deri tek bir işkolunda toplanıyor, kâğıt işkolu ağaç işkoluyla birleştiriliyor. Gemi yapım işkolu ise limanlar ve ardiye-antrepolarla birleştiriliyor. Bu, halen yetkiye sahip 50 sendikadan 10'unun 2013'te yetkisini kaybetmesi anlamına geliyor. Mevcut üye sayıları bugünkü durumunu koruyacak olsa bile 2018'de 29 sendika sözleşme yapamayacak.

Yüzde 50+1'lik işyeri barajı korunurken, aynı işverene bağlı birden çok işyerini kapsayan işletme düzeyindeki sözleşmeler yüzde 40+1'lik baraja tabi olacak. Her iki baraj da sendikal örgütlenmede önemli birer engel.

Üye olmanın ve istifanın noterce onaylanmasının yerini e-devlet sistemi alacak, ama bu sistem bir yıl sonra yürürlüğe girecek. İnternet üzerinden uygulanacak yeni sistemin ayrıntıları belli değil ve ülkedeki sendikalar bu sistemin devletin kontrolünü kurmaya yönelik olduğu yönünde ciddi kaygı duyuyor.

Grev yasakları kalkmadı

Yeni yasa özellikle 30'dan az işçi istihdam eden küçük ve orta boy işletmelerde sendika üyeliğinin korunmasını da ciddi bir biçimde tehlikeye sokuyor. Türkiye'de İş Yasası'na göre, işveren sendikaya üye olduğu için bir işçiyi işten atarsa işçiye ek bir tazminat ödemelidir. Şimdi orta ve küçük boy işletmelerdeki 6 milyon dolayında işçi, yani toplam işgücü piyasasının yaklaşık yüzde 70'i, sendikal nedenle işten atılma halinde, tümüyle korumasız kalmış olacak. Ayrıca, THY'deki uyuşmazlık vesilesiyle daha önce getirilmiş olan sivil havacılık sektöründeki grev yasağı olumlu bir adım olarak kaldırılmış olmakla birlikte, grev yasakları, ertelemeleri ve kısıtlamaları olduğu gibi duruyor.

IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan yeni yasa konusundaki görüşünü şöyle açıkladı: “ILO standartları ve AB normlarına uygun olmaktan son derece uzak olan bu yeni yasa bizleri öfkelendirdi ve umut kırıklığına uğrattı. Bu demektir ki Türkiye'deki sendikal hareketle birlikte şimdiye kadarki mücadelemiz sürecektir. Cumhurbaşkanı'nın bu anti-demokratik yasayı veto etmesini bekliyoruz. Özellikle yasanın bazı hükümleri, Türkiye'deki işçilerin büyük bölümünü, uluslararası sözleşmelerin ve anayasanın güvence altına aldığı sendikal faaliyetin dışında tutacak.”

Kaynak: Petrol-İş