Türkiye siyasetinin vazgeçilmez unsurudur, iktidarlar iktisadi verilerde sıkıştıkları anda pası Avrupa ülkelerine atarlar. Çoğunlukla pas attıkları alanlar kıyaslama yapmanın doğru olmadığı, hani 'armutla elmayı toplama' kurnazlığının, 'sapla samanı birbirine karıştırma' sorunsalının yaşandığı alanlardır. Zaten verilerin, kendileri 'lehine' gözükmesi de bundandır. İş 'elmanın elmayla, armudun armutla' toplandığı alanlara gelince, tam tersi yaşanır, genellikle muhalif cepheden sunulan verilere "Türkiye'nin ihtiyaçları" doğrultusunda karşı çıkılır.

 Bu siyasi alışkanlığı, 'ustalık' dönemini yaşayan AKP'nin geçmiş hükümetlerden daha ustaca kullanmaması mümkün mü? Elbette değil. AKP bakanları ve başbakanı, sap-saman sorunsalında 'Tek rakibim yandaki Bakan' hızıyla ilerliyor. Hemen her gün basının önüne miting alanlarında, sektörel zirvelerde, bakanlıkların basın toplantılarında, hatta Meclis Genel Kurulu'nda Bakanlar Kurulu üyelerince dile getirilmiş bir dizi kıyaslama verisi düşüyor. Basında ve akademide türleri giderek tükenen, 'eğri oturup düz konuşma' yanlısı az sayıda emekçi ile iktisatçı, bu sap-saman bolluğunda, bol toplu saha maçına çıkmış kaleci misali kalıveriyor. Topun birini yakalasan, ikisi çalımsız kaleye giriveriyor.

 Bu hafta, madem tek 'top'luk şansım var, en stratejik olanını yakalayayım dedim. Kamu işçileri için Türk-İş'in 'hükümete teşekkürlerle' altına imza attığı 'toplu yoksullaşma sözleşmesi'nin hemen ardından, memurların 1 Ağustos'ta başlayacak toplusözleşme görüşmelerinin hemen öncesinde, Çalışma Bakanı Faruk Çelik'in 'asgari ücret' şutunu seçtim.

Bakan Çelik, CHP Milletvekili Ali İhsan Köktürk'ün 7 Mart'ta verdiği 'asgari ücret' soru önergesine, nedense bu hafta yanıt verdi. Yanıt, 'bağzı' basında geniş yer buldu.

 Köktürk'ün sorusu şu: 800 liralık asgari ücretle 4 kişilik aile 1 ay nasıl geçinir?

Yanıt basit, "Geçinilemez." Yoksulluk sınırı 3 bin 328 lira, açlık sınırı 1022 lira. Asgari ücretle geçinilmez, aç kalınır.

Yanıt basit de Bakan Çelik bunu demez. Ne yapar Çelik? Pası Avrupa'ya atar:

"Avrupa Komisyonu resmi istatistik ajansı Eurostat'ın verilerine göre ülkemizde uygulanmakta olan asgari ücret seviyesi, hem nominal olarak hem de satın alma gücü paritesi (SAGP) kapsamında AB'ye üye 10 ülke Bulgaristan, Romanya, Litvanya, Letonya, Estonya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Slovakya, Polonya ve Hırvatistan'dan daha yüksek."

 Bilgi doğru. Aşağıdaki tablonun ilk sütununda 11 ülkedeki SAGP asgari ücreti görmek mümkün.

Ama kıyas mümkün mü? Kıyas yapmak için, bu ülkelerde satın alma gücünün yanısıra, çalışma hayatının şekillenişini, asgari ücretin genel ücret seviyesi üzerindeki belirleyicilik derecesini, insanların aldığı sosyal yardımları, ek ücretleri, ikramiye tutarlarını, gıda enflasyonunu, eğitimin ve sağlıkta liberalleşmenin düzeyini, vs bilmek gerekir. Burada gerçek kıyaslama o kadar 'çoklu' bir denkleme tabidir ki, rasyonal iktisatçı, "Ya kitabını yazarım ya da bu kıyaslamaya girmem" der.

Bakan Çelik'in sap-saman sorunsalını, Eurostat'ın iki ek verisiyle örneklemek mümkün. İlki (tabloda ikinci sütun) söz konusu 10 ülke ile Türkiye'de asgari ücretin genel ücret düzeyine oranı. Türkiye'de bu oran yüzde 50. Bu, Yunanistan'ın ardından Avrupa'da en yüksek oran. Diğer 10 ülkenin çoğunda yüzde 30'lu seviyelerde. Yunanistan'da bu oran neden yüksek bilemiyorum ama Türkiye'de asgari ücretin yüksekliğinden çok genel ücret seviyesinin düşüklüğü nedeniyle yüksek çıktığını 'yaşadığım için' biliyorum. Türkiye'de asgari ücret, genel ücret düzeyinin belirleyicisi konumunda. Emekçilerin 'refah seviyesi'ni asgari ücret seviyesi gösteriyor. Asgari ücreti, Bakan Çelik'in dediği gibi "Koruma ücretidir" diye tanımlayarak, Türkiye'de bir yere varılmıyor.

İkinci veri ise (üçüncü sütun) Çelik'e konu 11 ülkede 'sosyal yardımlar'ın milli gelire oranını gösteriyor. Türkiye'de oran yüzde 13. Asgari ücreti Türkiye'den düşük olan 10 ülkede ise halka verilen 'resmi' sosyal yardımların tutarı milli gelirin yüzde 27'sine kadar çıkıyor.

 Kıssadan hisse, bu gol değil 'usta'!

26.07.2013