1 Kasım seçimleri sonrasında, seçim vaadlerine ilişkin olarak kamuoyunu en çok meşgul eden konu, asgari ücret artışı konusu oldu.

Asgari ücretin 1.300 TL olacak olması, çalışanlar tarafında memnuniyet yaratırken, işveren tarafında maliyet artışına neden olacağı için endişe yaratıyor.

Olası asgari ücret artışının ekonomi ve işveren üzerindeki etkileri günlerdir yazılıp çiziliyor. Biz bu konuya girmeyeceğiz. Farklı olarak; olası asgari ücret artışının, primlerini kendisi ödeyen esnaf, tüccar, serbest meslek erbabı, şirket ortağı, isteğe bağlı sigortalılar, zorunlu genel sağlık sigortalıları ile askerlik, doğum, yurtdışı hizmet borçlanması yapacakların ödeyecekleri primlere etkisini ele alacağız. Zira söz konusu primlerin hesabı asgari ücrete endeksli. Asgari ücrette meydana gelecek yüzde 30luk artış, ödenecek primleri de yüzde 30 oranında artıracak.

PRİME ESAS KAZANÇLAR

Sigorta primine esas kazancın alt ve üst sınırının tespitinde 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen asgari ücret esas alınıyor. Alt sınır, asgari ücret; üst sınır ise asgari ücretin 6.5 katı. Net asgari ücretin 1.300 TL olması halinde, 1.273,50 TL olan brüt asgari ücret 1.645,80 TL; prime esas kazancın aylık alt sınırı 1.645,80 TL, üst sınırı 10.697,70 TL olacak. Asgari ücretteki artışa bağlı olarak, ödenecek sigorta primleri, borçlanma tutarları, isteğe bağlı sigorta primleri ve genel sağlık sigortası primleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından uygulanacak idari para cezaları da artacak.

BORÇLANMA PRİMLERİ

Başta doğum, askerlik ve yurtdışı hizmet borçlanması olmak üzere borçlanma primleri, prime esas kazanç alt sınırı ile üst sının arasında kalmak üzere, sigortalının kendisi tarafından belirlenen prime esas kazanç üzerinden yüzde 32 oranında hesaplanıyor. Olası asgari ücrete göre, borçlanılacak her bir gün için ödenecek en az prim tutarı 13.58 TL'den 17.56 TL'ye çıkacak. Buna göre, bir çocuk için yapılacak iki yıllık (720 günlük) borçlanma karşılığı ödenecek tutar, 9.780 TL'den 12.640 TL'ye yükselecek. İsteğe bağlı sigortalılar, prime esas kazanç alt sınırı ile üst sınırı arasında kalmak üzere, kendileri tarafından belirlenen prime esas kazanç üzerinden yüzde 20 malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, yüzde 12 genel sağlık sigortası primi olmak üzere toplam yüzde 32 oranında prim ödüyorlar. Asgari ücretteki olası artışa bağlı olarak ödenecek aylık isteğe bağlı sigorta primi en az 526,66 TL olacak. Bu tutar bugün için 407,52 TL.

BAĞ-KUR PRİMLERİ

4/b (Bağ-Kur) sigortalılarının primleri de prime esas kazanç sınırları arasında olmak üzere beyan ettikleri gelir tutarı üzerinden yüzde 34,5 oranmda ödeniyor. Olası asgari ücrete göre Bağ-Kur sigortalılarının ödeyeceği aylık prim tutarı, beyan edilecek gelir tutarına göre 567,80 TL ile 3.690,71 TL arasında olacak.

GENEL SİGORTA PRİMİ

Genel sağlık sigortasmda ise hem lehte hem aleyhte sonuç ortaya çıkacak. Herhangi bir sosyal güvencesi olmayıp, bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında da olmayan kişiler zorunlu genel sağlık sigortalısı sayılıyorlar. Bunlardan GSS primleri devlet tarafından karşılanacaklar ile kendileri tarafından ödeneceklerin belirlenmesinde asgari ücret esas almıyor. Gelir testine göre aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olanların primleri devlet tarafından karşılanıyor. Asgari ücretteki olası artışa bağlı olarak, geliri asgari ücretin üçte birinden az olanların, dolayısıyla primleri devlet tarafından karşılanacakların sayısında artış söz konusu olabilecek. Aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarının asgari ücretin üçte birinden fazla olması halinde ise gelir durumuna göre kademeli olarak belirlenen prime esas kazanç tutarı üzerinden yüzde 12 oranında prim ödenerek sağlık hizmeti alınabiliyor. Bu durumda olanların ödeyecekleri primler de yüzde 30 oranında artacak. Olası yeni asgari ücrete göre, aile içindeki gelirin kişi başına düşen tutarı;

-Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olanlar, 65.83 TL,

-Asgari ücretten asgari ücretin iki katma kadar olanlar 197.50 TL,

-Asgari ücretin iki katından fazla olanlar 395.00 TL, genel sağlık sigortası primi ödeyerek, sağlık hizmeti alabilecekler.

18.11.2015