Hükümetin dün açıkladığı 2016-2018 yılına ait yeni Orta Vadeli Program’da (OVP) üç ay önce açıklanan programa göre büyüme, istihdam ve ihracatta hedefler yükseltilirken, bu hedeflerin 2016 için 2.99’luk dolar kuru ve petrol fiyatlarının 39.7 dolar olacağı varsayımıyla yapılması dikkat çekiyor. OVP’yi oldukça iyimser bulan uzmanlara göre hedefler gerçekçi değil. Temenniden öteye geçmiyor.

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, 2016-2018 dönemini kapsayan yeni OVP’yi dün açıkladı. OVP son olarak seçim hükümetinin görevde olduğu dönemde, 11 Ekim’de açıklanmıştı. Ancak o dönem açıklanan programda hedeflerin seçim sonrasında yenileceği işareti verilmişti. Ekimde açıklanan OVP’de gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) ve kişi başına milli gelirin satınalma gücü paritesine göre hesaplanması tepki çekmişti. Bu hesap yöntemi hükümetin kur beklentisinin hesaplanması imkansız hale getirmişti. Yeni OVP’ye dolar bazında kişi başına milli gelir de dahil edildi. Buna göre 2016’da 9 bin 364 dolarlık kişi başına milli gelir hedefleniyor. Bu da 2015-2017 OVP’de yer alan 2016 hedefine göre 2 bin 177 dolar daha az. Dolar kuru beklentisi ise 2.99 TL olarak görünüyor. Piyasa uzmanlarının kur tahminleri bu yıl için 3.2-3.5 arasında değişirken, küresel ekonomik tablonun bu kadar karamsar olduğu dönemde hükümetin kuru nasıl baskılayacağı ise belirsiz.

Pembe tablo

OVP’de bu yıla ilişkin enflasyon tahmini yüzde 6.5’ten yüzde 7.5’e, büyüme tahmini ise yüzde 4’ten yüzde 4.5’e revize edildi. Yani üç ay içinde hükümetin enflasyon hedefi 1 puan, büyüme hedefi de 0.5 puan arttı. İşsizlik hedefi de aynı şekilde ekim ayına göre 0.1 puan azalışla 10.2’ye geriledi. Büyüme ve istihdamdaki artışın nereden geleceği ise belirsiz. Enflasyona asgari ücretteki artışın yüzde 1 olarak yansıtıldığı düşünülebilir. Ancak geçen yıl yüzde 8.81 ile tahminlerin üstünde gelen enflasyonun ardından, üretici fiyatları ve kurun da yüksek olduğu düşünülürse yüzde 7.5’lik enflasyon hedefi de iyimser görünüyor.

Türkiye’nin en büyük ithalat kalemi olan enerji ithalatının maliyeti ise 2016’da varil başına 39.7 dolarlık Brent petrol fiyatı tahmini ile 33 milyar dolar olarak OVP’de yer alıyor. Ekim OVP’sinde petrol fiyatı tahmini 57.6 dolar, enerji ithalatının maliyeti de 39.2 milyar dolardı. Yıllık ihracat hedefi de ekim ayına göre 5.5 milyar dolar artışla 155 milyar dolara çıkarıldı. Dış tircate açığı hedefi ise yine ekime göre 66.3 milyar dolardan 55.2 milyar dolara geriledi. Yurtiçi tasarruf oranı tahmini de yüzde 16.1’den 16.5’e çıkarıldı.

‘Küresel gerçeklerden kopuk’

CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Selin Sayek Böke, “OVP’de hükümetin Türkiye ekonomisine dair somut plan yerine dilek ve temenniler listesi hazırlama alışkanlığını sürdürdüğü görülüyor” dedi. Sayek Böke, şöyle devam etti:

“Programda, yurtiçi tüketimle büyüme, tasarruf artışı ve enflasyonun düşeceği öngörülüyor. Bu birbiriyle çelişen hedefleri gerçekleştirebilecek ekonomik politika çerçevesinin ne olduğu ise belirsiz. Hükümetin OVP’yi hazırlarken kabul ettiği, belirsizlik ortamının ve jeopolitik risklerin azalacağı, küresel ekonominin toparlanacağı, finansal piyasalardaki dalgalanmaların boyutunun düşeceği, emtia fiyatlarının düşeceği gibi varsayımlar ise küresel beklentilerle uyuşmuyor. Küresel gelişmeleri değerlendiren ciddi kuruluşların beklentileri, hükümetin varsayımlarının tam tersi. Dolayısıyla küresel gerçeklerden bu kadar kopuk bir programı ciddiye almak mümkün değil.”

12.01.2016