4+4+4'ün hedefi: Ucuz ve itaatkâr işçi

4+4+4 denilen yeni sistem, bir yandan eğitimin piyasa koşullarına uyarlanarak sermayenin ihtiyaçlarına uygun bir işgücünün yaratılmasını öbür yandan da 5 yaşından itibaren çocukların gerici bir ideoloji ile şartlanmasını amaçlıyor. Bu yeni düzenleme, işçi sınıfının geleceği ve sendikalar açısından da hayati özelliklere sahip bulunuyor.

Bu sistemle çocuklar 9 yaşından itibaren genel eğitimin yanı sıra imam hatip ve mesleki eğitime yönlendirilecekler. Dört yıllık bir mesleki eğitimden sonra 13 yaşında iken bir anlamda "çırak" olarak fabrikalarda, atölyelerde tatbiki mesleki eğitim alacaklar, yani daha çocukken çeşitli işyerlerinde mesleki eğitim öğrencisi, stajyer adı altında "çocuk işçi" olarak çalıştırılacaklar. Bu yeni sistemin ilk temelleri, Şubat 2011'de çıkarılan Torba Yasa ile atıldı.

Eskiden stajyer çalıştırma en az 20 işçinin çalıştığı işyerlerinde geçerli iken Torba Yasa ile bu sayı 5'e indirildi. Böylelikle düşük ücretli stajyer çalıştırma yaygınlaştırıldı. Türkiye'de toplam işyerlerinin nerdeyse yüzde 90'ı, 5 ve daha az işçi çalıştıran işyerlerinden oluşuyor. Yine Torba Yasa ile stajyerlerin ücretleri brüt asgari ücretin yüzde 30'undan net asgari ücretin yüzde 30'una indirildi. Bu ücret, 20'den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde aylık 200 TL. dolayına, 20'den az işçi çalıştıran işyerlerinde ise 100 TL'nin altına düşüyor.

Öte yandan AKP'nin çalışma hayatı ile ilgili perspektifini belirleyen Ulusal İstihdam Stratejisi belgesinde de mesleki eğitimin önemine değiniliyor. Belgede, "öğrencinin iş dünyası ile temasının başlıca aracı olan stajların etkin bir şekilde uygulanmaması önemli bir eksikliktir" deniliyor. Bu tespit yapıldıktan sonra eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesine vurgu yapılarak şu ifade kullanılıyor: "Özel sektör, meslek kuruluşları ile işçi ve işveren kuruluşlarının mesleki eğitim vermesi özendirilecektir. Mesleki eğitimle okul ve kurumların işgücü piyasası ile işbirliği içinde eğitim yapmaları sağlanacaktır."

 Aynı belgede daha sonra, "İş mevzuatında 16 yaşın altında çalışma imkanı oldukça sınırlı olduğundan eğitim sistemindeki gelişmeler de göz önünde bulundurularak asgari ücretin farklılaşmasında esas alınan 16 yaş sınırı yeniden düzenlenecektir" deniliyor. Yani hem çalışma yaşını, hem de asgari ücreti daha aşağıya çekmenin yolu öneriliyor.

Nitekim 4+4+4 düzenlemesiyle yüzde 10 olan stajyer öğrenci çalıştırma sınırlaması tamamen kaldırılarak çocuk işçiliğin önü açılmış oldu. Öte yandan mevcut kapitalist sistemin çalışma rejimi, işbölümü ve hiyerarşik yapısıyla zaten disiplinli ve baskıcı bir ortamı oluşturmaktadır. Yabancılaşan ve ağır çalışma koşulları içerisinde çalışan işçi, işten çıkarılma endişesiyle de itaatkâr bir konumda bulunmaktadır. Bir de bu koşulların üstüne çocukluktan itibaren ideolojik olarak biat eden, sorgulamayan bir eğitim anlayışının eklenmesi, bu tarz bir yetiştirme süreci, tam anlamıyla itaatkâr bir işçi tipini yaratacaktır. Sonra da bu işçiden hakkını araması beklenecektir. Hey sendikalar, geleceğiniz için yarın Ankara'da yapılacak mitingde en ön safta olmanız gerekiyor!!!

ATİLLA ÖZSEVER