696 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Değerlendirme Notu

696 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 24.12.2017 tarihinde Resmi Gazetede yayımlandı. Buna göre;

I-KADRO KAPSAMINDA OLAN KURUMLAR;

KHK’nın 127. maddesi ile 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermaye kuruluşlar kapsama alındı.

(1) sayılı cetvelde TBMM, Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, Bakanlıklar, çeşitli Genel Müdürlükler, Komutanlıklar, Devlet Personel Başkanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu gibi bazı idareler yer alıyor. Ancak bu cetvelde yer alan MİT Müsteşarlığı kapsam dışı tutuldu.

(2) sayılı “Özel Bütçeli İdareler” başlıklı cetvelde ise YÖK, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri ile Devlet Su İşleri, Karayolları Türk Standartları Enstitüsü ve Devlet Tiyatroları gibi çeşitli özel bütçeli kuruluşlar var.

(3) sayılı “Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar” başlıklı cetvelde RTÜK, Sermaye Piyasası Kurulu, Rekabet Kurumu gibi kurumlar yer alıyor.

(4) sayılı “Sosyal Güvenlik Kurumları” başlıklı cetvelde ise Sosyal Güvenlik Kurumu ile Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü sıralanıyor.

-KHK’nın 127. maddesine göre bu 4 cetvelde yer almayan ancak KHK’nın ekli (1) sayılı listesinde yer alan kuruluşlar da kapsama alındı. Bu kuruluşlar şunlar:

“Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı, Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği ve Biriktirme Yardımlaşma Sandığı, Kalkınma Ajansları, Kanunla Kurulan Fonlar ve Kefalet Sandıkları, Milli Savunma Bakanlığı Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı, Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Spor Genel Müdürlüğü Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Başkanlığı, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları”.

-Şehir hastaneleri çalışanları KHK kapsamı içinde

II--BELEDİYELERDE PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIM SÖZLEŞMELERİ İLE ÇALIŞAN TAŞERON ÇALIŞAN İŞÇİLER

KHK’nın 127. maddesine göre kapsamdaki idarelerin “personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri” kapsamında 4.12.2017 tarihi itibariyle çalıştırılmakta olan işçiler kapsamda olacak.

1-Emekli olamama Şartı

Kadro kapsamında olabilmek için, “herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak” şartı aranacak.

1) Emekli olup çalışmaya devam eden taşeron işçiler kapsamda olmayacak.

2) Emekli olmak için gerekli şartları yerine getirmiş, ancak emekliliğe başvurmamış olan işçiler kapsamda olmayacak.

3-Kadroya alındıktan sonra emekliliği dolanlar aynı gün itibariyle işten çıkarılacak

2-Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Taraması Şartı ile 657’de Yer Alan Diğer Şartlar:

a-)KHK’nın 127. maddesine göre, kadroya alınacak işçilerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşıması gerekecek.

Bu koşullar şunlar:

(1) Türk Vatandaşı olmak,

(4) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,

(5) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.

(6) Askerlik durumu itibariyle; a) Askerlikle ilgisi bulunmamak, b) Askerlik çağına gelmemiş bulunmak, c) Askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak,

(7) 53 üncü madde hükümleri saklı kalmak kaydı ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı bulunmamak.

(8) Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak.

Devlet memurluğuna atanma için aranan eğitim ve yaş koşulları, taşeron işçiler için aranmayacak. Bununla birlikte, taşeron işçiler güvenlik soruşturması ve/veya arşiv taramasından geçirilecek.

3- Davalardan Feragat Şartı:

Kadroya alınacak işçilerin mevcut davalarından vazgeçmeleri koşulu getirilmiştir.

4- Geçmişe Dönük Hak ve Alacak İddialarıyla ilgili ibraname Şartı:

İşçilerden KHK ile tanınan haklar karşılığında, herhangi bir hak ve alacak talebinden bulunmayacaklarına dair yazılı sulh sözleşmeleri yapmaları istenecek.

5-4 Aralık 2017 İtibariyle Fiilen Çalışma Şartı ve İstisnaları:

4 Aralık 2017 tarihi itibariyle çalıştırılmakta olan taşeron işçiler kapsamda olacak. Taşeronda ilk defa 4 Aralık 2017 tarihinden sonra çalıştırılmaya başlanan işçiler kapsamda olmayacak.

Ancak aynı madde ile bazı istisnalar getirilmiş durumda:

a) 4 Aralık 2017 tarihi itibariyle doğum izninde bulunduğu için iş sözleşmesi askıda bulunan işçiler,

b) 4 Aralık 2017 tarihi itibariyle sağlık kurulu raporuyla belgelendirilen sağlık sorunları nedenleriyle iş sözleşmesi askıda bulunan işçiler (raporlu olanlar),

c) 4 Aralık 2017 tarihi itibariyle askerde olan işçiler de kapsamda olacak.

Bu işçiler doğum izninden, hastalık izninden ya da askerden döndükten sonra başvuruda bulunabilecek. Bu işçiler için başvuru süresi, dönüş tarihinden itibaren başlatılacak.

6- Başvuru Şartı:

-Kadroya alınma kendiliğinden yapılmayacak. Kapsamda olan işçilerin, başvuru yapması gerekecek.

-İşçiler ihaleyi yapan işverene (Asıl İşverene) 2 Ocak 2018 tarihinden itibaren 10 gün içinde yani 12 Ocak 2018 tarihine kadar yazılı olarak başvuruda bulunacak.

-İşçi başvuru dilekçesine açmış olduğu ve devam eden dava ya da dava neticesinde kesinleşmiş alacağı varsa, bunlardan feragat edeceğine ilişkin yazılı bir beyan ilave edecek.

-Ayrıca daha önce dava açmış olsun olmasın tüm taşeron işçiler, KHK ile tanınan kadro hakkı karşılığında, taşeronda çalıştıkları döneme ilişkin iş sözleşmelerinden dolayı bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğine ilişkin yazılı bir beyan ilave edecek.

İşçilerin başvuru için gerekli koşulları sağlayıp sağlamadıklarına, çalıştıkları kurum karar verecek.

7-Sınav Şartı:

Başvuruda bulunan ve koşulları sağlayan işçiler, çalıştıkları idare tarafından yazılı ve/veya sözlü ya da uygulamalı sınava alınacak.

Sınav sonuçlarına itiraz edilebilecek. İtirazların ardından yapılacak incelemeler neticesinde sınav sonuçları kesinleşecek.

Yapılacak sınavda başarılı sayılmayan işçiler kadroya alınmayacak.

Sınavda başarılı olan ancak güvenlik soruşturması ve/veya arşiv taraması neticesinde sakıncalı bulunan işçiler kadroya alınmayacak.

III-KADRO KAPSAMINDA OLMAYAN KURUMLAR;

5018 sayılı Kanundaki cetveller ile KHK’nın ek-1 listesinde yer almayan kamu idareleri kapsam dışı kaldı. Böylece bazı özel bütçeli kuruluşlar ile kamu iktisadi teşekküllerinde (KİT) çalışan taşeron işçiler kadroya alınmayacak.

KİT’ler: 1) BOTAŞ, 2) Çay-Kur, 3) DMO, 4) Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü ve bağlı ortaklıkları, 5) Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi, 6) Et ve Süt Kurumu, 7) Eti Maden İşletmeleri, 8) Makine ve Kimya Endüstri Kurumu, 9) TİGEM, 10) TMO, 11) Türkiye Elektrik İletim A.Ş., 12) Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş., 13) Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş., 14) TKİ, 15) TPAO, 16) TTK, 17) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 18) Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, 19) PTT A.Ş., 20) TCDD ve bağlı ortaklıkları (TÜDEMSAŞ TÜLOMSAŞ, TÜVASAŞ), 21) TCDD Taşımacılık A.Ş., 22) Gayrimenkul Anonim Şirketi, 23) Sümer Holding A.Ş., 24) Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş., 25) Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş., 26) Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.

Özel Bütçeli Kuruluşlar: 1) Anadolu Ajansı, 2) Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, 3) Darülaceze Başkanlığı, 4) Doğal Afet Sigortaları Kurumu Başkanlığı, 5) Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı Genel Sekreterliği, 6) EXPO 2016 Antalya Ajansı Genel Sekreterliği, 7) EXPO 2020 İzmir Yönlendirme Kurulu Başkanlığı, 8) İller Bankası, 9) Merkezi Finans ve İhale Birimi Başkanlığı, 10) Merkezi Kayıt Kuruluşu, 11) Sulama Birlikleri, 12) Şeker Kurumu Başkanlığı, 13) T.C. Ziraat Bankası, 14) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Başkanlığı, 15) Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, 16) Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, 17) Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 18) Türkiye Halk Bankası, 19) Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş, 20) Türkiye İhracatçılar Meclisi Genel Sekreterliği, 21) Türkiye Kalkınma Bankası, 22) TRT, 23) Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü Başkanlığı, 24) TÜRKSAT, 25) Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı Başkanlığı, 26) Borsa İstanbul Anonim Şirketi Başkanlığı.

Yukarıda sıralanan KİT’ler ve özel bütçeli kuruluşlarda çalışan taşeron işçiler, kadroya alınmayacak, taşeronda çalışmaya devam edecek.

IV-GEÇİCİ İŞÇİLER KAPSAM DIŞI

4/4/2007 tarihli ve 5620 sayılı kanuna göre yılda en fazla 5 ay 29 gün çalıştırılabilen işçilerin çalışma süresini 4 aya kadar uzatmaya Maliye Bakanlığı yetkilendirilmiştir. Böylece 5 ay 29 gün çalışanlar kadro alamayacak sadece Maliye Bakanlığının onayı ile en fazla 9 ay 29 gün çalışabilecektir.

1- BELEDİYELER KHK KAPSAMINDA

Belediyelerde sürekli olarak yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar KHK kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımları da kapsamdadır.

2- KADROYA GEÇİŞ 90 GÜN İÇİNDE TAMAMLANACAK

Kadroya geçiş süreci toplu olarak 02.01.2018 tarihinden itibaren 90 gün içinde tamamlanacak

3- KADROYA GEÇİŞ SÜRECİNDE İŞÇİLERİN DURUMU:

Taşeron şirketlerde ihale sözleşmeleri tazminat hükümleri yerine getirilerek sona erdirilecek. 1 Ocak 2018 ve sonrasında başlayacak ihaleler iptal edilecek.

İşçiler, kadroya geçiş süreci tamamlanana kadar taşeronda çalışmaya devam edecek.

İhaleleri yapılmış ve başlamış olup 1 Nisan 2018 tarihine kadar devam eden işçiler, mevcut ihalelerinde mevcut taşeron şirketlerin işçileri olarak çalışmaya devam edecek.

İhalelerin durumu  

Süreci devam eden ihaleler iptal edilir. İhalesi yapılmış ancak bu maddenin yayımı tarihinde ve bu tarihten sonra işe başlayacak şekilde imzalanmış olan ihale sözleşmeleri feshedilmiş sayılır.

Hizmet alım sözleşmelerinin süresi  geçiş işleminin yapılmasından önce sona ermesi halinde, bunlardan personel çalıştırılmasına dayalı olanlar ile personel çalıştırılmasına dayalı olan kısımlarının süresi başka bir işleme gerek kalmaksızın mevcut sözleşme koşullarına uygun olarak geçiş işlemi yapılıncaya kadar ilgili mevzuatı uyarınca uzamış sayılır(Geçici madde 23).

Mevcut yüklenici ile sözleşmeye devam edilememesi halinde, geçiş işlemine kadarki süreye ilişkin ihtiyaç, parasal limit sınırlamasına tabi olmaksızın 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesine göre doğrudan temin suretiyle karşılanır. Bu fıkra hükümleri, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten geçerli olmak üzere geçici 24 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamındaki idareler ve ihaleler bakımından kıyasen uygulanır. (Geçici 24 üncü madde- İl özel idareleri ve belediyeler ile bağlı kuruluşlarında ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinde, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketlerde 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 4/12/2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanlar)

4-TOPLU SÖZLEŞME

Belediye şirketlerine geçişte işçilere uygulanacak toplu sözleşme, belediyedeki alt işverenlerde YHK tarafından bağıtlanan ve yürürlük süresi en son biten TİS esas alınacak.

İşçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal hakları, belediye şirketlerine geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamayacak. (GEÇİCİ MADDE 24)

Geçişten önce toplu iş sözleşmesi bulunmayan bireysel iş sözleşmesine dayanarak çalışan işçiler ile toplu iş sözleşmesi sona eren işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, şirketlerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesine göre belirlenir.

5- Kapsamdaki işyerleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve en son sona erecek olan toplu iş sözleşme süresince KHK'ya göre bağımsız bir işyeri sayılmaya devam edecektir.

6-BELEDİYE VE BELEDİYE ŞİRKETLERİNDE ARTIK PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAİR HİZMET ALIM YAPILAMAYACAK.

KHK göre Belediyelerde 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapılamayacak.

7-4-C STATÜSÜNDE ÇALIŞANLARIN GEÇİŞLERİ 4-B STATÜSÜNE YAPILACAK

Bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmet olduğuna Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri üzerine Bakanlar Kurulunca karar verilen görevlerde ve belirtilen ücret ve adet sınırları içinde sözleşme ile çalıştırılanlar da bu fıkra kapsamında değerlendirilmektedir.

Özelleştirme uygulamaları sebebiyle iş akitleri kamu veya özel sektör işverenince feshedilen ve 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kapsamında diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakil hakkı bulunmayan personel de bu fıkra kapsamında yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanıncaya kadar istihdam edilecek.

İstihdam edileceklerin sayısı, öğrenim durumlarına göre çalışma şartları ve bunlara ödenecek ücretler ile diğer hususlar Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecek.

- KONFEDERASYONLARA ÜYE SENDİKALARI BAĞLAYICI TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VE ÇERÇEVE ANLAŞMA PROTOKOLÜ İMZALAMA YETKİSİ VERİLİYOR.

Konfederasyonlar, İl özel idareleri, belediyeler ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, belediyelerin bağlı kuruluşları, müessese ve işletmeleri ile bunların birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin %50'sinden fazlasına sahip oldukları şirketlerde, çalıştırılan işçilerin mali ve sosyal haklarını belirlemek üzere kamu toplu iş sözleşmeleri çerçeve anlaşma protokolü imzala yetkisi veriliyor. Ayrıca, bu protokol hükümlerinin geçerlilik süresi içinde bu madde kapsamındaki idareler ile taraf konfederasyona üye olan sendikalar için bağlayıcı olduğu da hükme bağlanıyor.

KHK hazırlanış ve yasa yapış tekniği açısından sorunlu, yazımı açısından anlaşılmaz ve karmaşıktır. Bu nedenle KHK'nın GEÇİCİ MADDE 25- göre geçici 23 üncü ve geçici 24 üncü maddeler kapsamına giren hususlara ilişkin usul ve esaslar ile bu maddelerin uygulanmasında ortaya çıkacak tereddütleri giderecek idareler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca ortak olarak ayrıntılı olarak açıklayıp ilgili birimlere gönderecektir.

26.12.2017