Mehtap ÖZCAN ERTÜRK
İşsizlik fonu işçiden çok işverene yaradı. Ücretsiz izne çıkarılan milyonlarca çalışana aylık 1.170 lira olmak üzere aktarılan 6.5 milyar TL’nin üç katı işverene destek olarak gitti.
Pandemi sürecinde ücretsiz izne çıkarılan milyonlarca işçi günlük 39 lira ile geçinmek zorunda bırakılırken, işverene işçinin parasından 20 milyar 778 milyon TL destek sağlandı. Buna karşın İşsizlik Sigortası Fonu’ndan payına aylık 1.170 lira nakdi ücret desteği düşen 2.3 milyon çalışana ise ücretsiz izin kapsamında 6.5 milyar TL ödendi. İŞKUR’un İşsizlik Sigortası Fonu bültenine göre aralık ayında da işveren fondan 2.4 milyar TL’lik ödeme ile aslan payını aldı. Ücretsiz izne çıkarılan işçiye 733.5 milyon TL, kısa çalışma ödeneğinden yararlananlara 1.8 milyar TL, işsizlik ödeneği olarak ise 349.8 milyon TL ödeme yapıldı. İşsizlik Sigortası Fonu’nun toplam varlığı ise aralık ayında bir önceki aya göre 1 milyar 904 milyon TL düşüş gösterdi.
İŞSİZİN %5’İ YARARLANDI
2020 yılının tümünde yaklaşık 3.5 milyon kişiye kısa çalışma ödeneği kapsamında fondan 27.4 milyar TL’lik kaynak yaratıldı. İşsizlik ödeneği kapsamında ise aralıkta 349.8 milyon TL, yılın tümünde ise 8.4 milyar TL işsize aktarıldı. İşten çıkarma yasağının da etkisiyle aralıkta önceki dönem ödemesi devam edenlerle birlikte işsizlik ödeneğinden 207 bin 263 kişi yararlanabildi. Oysa TÜİK’in son açıkladığı eylül-ekim-kasım aylarını kapsayan işsizlik verilerine göre dar tanımlı işsiz sayısı 4 milyon 5 bin. Yani, işsizlerin sadece yüzde 5’i işsizlik ödeneğinden yararlanabildi.
81 MİLYAR TL TAHVİLDE
İŞKUR bültenine göre 2020 yılında fonun toplam geliri 38 milyar 270 milyon TL oldu. Giderleri ise 66 milyar 599 milyon TL olarak gerçekleşti. 2019 sonunda 131 milyar 541 milyon TL olan İşsizlik Sigortası Fonu’nun menkul kıymet ve nakit varlığı 2020 sonunda 103 milyar 213 milyon TL seviyesine indi. 2020 yılında fona yaptıkları 16 milyar 225 milyon TL tutarındaki prim ödemesine karşılık 18 milyar 88 milyon TL teşvik ve destek aldı. Bu desteklere işbaşı eğitim programları ödemeleri de eklenince tutar 20 milyar 778 milyon TL’ye ulaştı. İşsizlik Sigortası Fonu’nun yüzde 78.52’si tahvil ve yüzde 21.48’i mevduattan oluşuyor.
‘İŞÇİYE CİMRİ, PATRONA CÖMERT’
Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Çelik, işverene desteklerin bütçeden yapılması gerektiğini söyledi. Fonun toplam varlığında bir yılda yaklaşık 30 milyar TL azalma olduğunu belirten Çelik, “Fon kaynakları pandemide de işçiye cimri, işverene cömert bir uygulama ile yönetildi. Fon bu tip olağanüstü dönemler için var. Ancak işverene destek fonu gibi kullanılması kaynağın çarpık bir şekilde aktarıldığını gösteriyor” dedi.
